Ağızda çeşitli nedenlerle estetik bozuklukların veya kaybedilmiş olan dişlerin yerine konan, kişilerin estetik ve fonksiyonel olarak ihtiyaçlarını gideren tüm yapay oluşumlar protezdir. Protezde, hastanın kaybolan fonksiyonları tekrar kazandırılmaya çalışılırken, aynı zamanda bozulan konuşmasının da düzeltilmesi ve estetik görünümün de daha iyi olması amaçlanmaktadır. Böylelikle büyük oranda kaybedilen ağız sağlığı düzeltilirken toplum içinde eksik ya da harap olmuş dişlerle yaşamak zorunda kalan bireylerin psikolojik açıdan da desteklenmesi sağlanır.
Ağız ve diş protezlerini başlıca 3 grupta toplayabiliriz.
Protez tedavilerinde ağızda kalan dişleri mümkün olduğunca koruyarak ve gerekirse implantlarla destekleyerek estetik diş hekimliği çerçevesinde yapılan çalışmalar günümüzde çok başarılı sonuçlar vermektedir.
Sabit protezler ağzımızdaki kendi dişlerimiz gibi diş fırçası ve diş macunu yardımı ile temizlenir ve mutlaka her 6 ayda bir kez hekiminiz tarafından kontrol edilmesi gerekmektedir. Hareketli protezlerin temizlenmesi bir takım temizleme ajanları ile yapılmaktadır. Su içerisine konan efervesan tablet vasıtasıyla protezler temizlenmektedir. Eğer protez temizleme ajanı mevcut değilse diş fırçası ya da protez fırçası ile protez temizlenebilir. Bunun yanında bölümlü hareketli protezler ağızdan çıkarılıp, ağızdaki mevcut dişler temizlendikten sonra protez temizlenip yerine takılabilir. Ancak total protezlerde hastanın dişleri çıkarıp ağzını çalkalaması kafidir.
Protezlere alışmak biraz zaman isteyen bir konudur. Çok iyi yapılmış protezlerde bile bu durum insanların kişiliklerine göre değişen bir süreçtir. Bu süreçte hastaların ağızlarına ufak lokmalar alması, dudaklarını açmadan yemekleri yavaş yavaş çiğnemeleri gerekir. Başlangıçta ağızlarının her iki tarafına da lokmayı koyarak iki taraflı çiğnemelerinde yarar vardır. Protezlerin takıldığı ilk günlerde yumuşak yiyecekler yenmesi tercih edilir.
Protezlerin vuran yerleri varsa buraları hekim tarafından düzeltilecek ve hastalar rahat ettirilecektir. Total protezlere alışmak ve onları sanki kendi organları imiş gibi algılamak genel olarak 4-6 hafta ister. Hastaların bu süreyi hekimlerinin önerilerini dikkate alarak geçirmeleri, en önemlisi protezlerini kullanacaklarına dair "kararlı" olmaları, sebat etmeleri gerekir.
Hemen pes edip protezleri çıkarmamalıdır. Bu durum özellikle eski protezleri olan hastalar için söz konusudur. Çünkü en ufak bir vurukta hemen yenilerini çıkartıp eski protezlerini takarlar. Böyle vakalarda hastaların yeni protezlerine alışmaları çok uzun sürebilir.
Protezler ağız ortamında az da olsa bazı değişiklikler yaratır. Bu değişiklikler bazı seslerin telaffuzunda zorluklar yaratabilir. Hasta yüksek sesle okuyarak ve tam doğru telaffuz edemediği sesleri tekrarlayarak kısa sürede eskisi gibi normal konuşabilir. Fakat özellikle ön dişlerin yerleri konusunda bir hata varsa, bunların hekim tarafından düzeltilmesinden başka çare yoktur.